Ammoniumnitraat is een goed in water oplosbaar zout met de structuurformule NH4NO3.
Ammoniumnitraat is een belangrijke kunstmeststof omdat het zowel het kation (NH4+) als het anion (NO3-) stikstof bevat. De stof wordt echter ook veel als explosief gebruikt, vooral in combinatie met benzine of kerosine heeft het in de mijnbouw dynamiet grotendeels verdrongen (ANFO, van 'Ammonium Nitrate (with) Fuel Oil').
Ammoniumnitraat als zuivere stof heeft een lage gevoeligheid en is dus zeer moeilijk tot explosie te brengen; niettemin is er minstens 1 geval bekend waarin een vrachtwagen vol ammoniumnitraat zonder bekende aanleiding explodeerde (er was niet genoeg van terug te vinden om de oorzaak te reconstrueren).
- Tijdens een grote brand op 16 april en 17 april 1947 ontploften twee schepen met ammoniumnitraat (en zwavel), de Grand Camp en de High Flyer, in de haven van Texas City. 600 personen kwamen om.
Bij verhitting van ammoniumnitraat gaat de vaste stof door een aantal faseovergangen om uiteindelijk te ontleden in gasvormige producten. Deze ontleding is een voorbeeld van een redox-reactie. In het ammonium kation heeft N een formeel oxidatiegetal -3, terwijl hetzelfde element in het anion een oxidatiegetal heeft van +5. De stof ontleedt door elektronen van het -3 atoom aan het +5 atoom af te staan, waardoor het oxidatiegetal van beide atomen dichter bij nul komt te liggen.
Bij verhitting van het pure zout komt lachgas en waterdamp vrij NH4NO3 → N2O + 2H2O
Samen met een brandstof is het product eerder stikstof N2 plus de oxidatieproducten van de brandstof.
Industriële productie van ammoniumnitraat is vrij eenvoudig. De simpele reactie tussen ammoniak en salpeterzuur geeft ammoniumnitraat. Via het Oddaprocedé wordt ammoniumnitraat als bijproduct verkregen.