Fascisme

Fascisme (Italiaans: fascismo) was een politiek stelsel in de jaren 1922/1933-1945; Eén partij of persoon had alle macht. Het fascisme was anticommunistisch, antiliberaal en erg nationalistisch. Door middel van partijmilities (in uniform), massademonstraties en verheerlijking van de leider probeerde men het volk tot een eenheid te smeden. Deze stroming bestond in onder meer Italië, Portugal, Duitsland en Spanje. In Italië was deze stroming aan de macht van 1922–1943, onder leiderschap van Benito Mussolini, die zich Duce (Latijn: aansprekingsvorm, vocatief van dux = veldheer) liet noemen. Heden ten dage heeft het de betekenis gekregen van een regeringssysteem dat op dat van Mussolini lijkt, m.a.w. dat de natie boven het individu stelt, met als uitvloeisel een in zo'n systeem legitiem gebruik van geweld, moderne propagandatechnieken en censuur om politieke tegenstand de kop in te drukken en daarmee het bestaan van het systeem te waarborgen. Vaak worden in een dergelijk systeem de economie en de sociale maatschappij verregaand van bovenaf gecontroleerd en gereglementeerd, waarbij nationalisme (en in het bijzonder etnisch nationalisme), wordt omhelsd. De term 'fascisme' is afkomstig van het Italiaanse fascio, dat 'bundel' kan betekenen in de zin van een politieke groepering. Ook is er verwantschap met de Latijnse term fasces, het Oud-Romeinse symbool van autoriteit (een bundel roeden om een bijl heen, waarvan het blad uitsteekt) en het recht om straf uit te delen. Ambtsdragers in het oude Rome kregen een aantal lictoren, naargelang hun ambtelijke status, toegewezen die zulke roedenbundels voor hem uitdroegen. Het fascistische bewind verwees veelvuldig naar de gloriedagen van het Romeinse rijk.